استرس و روشهای کاهش آن

استرس و روشهای کاهش آن

تعریف استرس
استرس عبارت است از هر نوع فشار یا نیرو! این فشار می تواند جسمانی باشد، مانند استرس حاصل از انجام دادن تکالیف (وظایف) یا استرس ناشی از یک بیماری توان فرسا، همچنین این فشار می تواند عاطفی یا موقعیتی باشد مانند استرس فشار خون بالا و استرس محدودیت شغلی. امروزه اصطلاح استرس به طور غیر دقیق برای هر رویداد یا موقعیتی که موجب ناکامی، عصبانیت یا اضطراب شود به کار می رود.

مراحل سه گانه استرس عبارتند از: 1- هشدار 2- مقاومت 3- خستگی مفرط. استرس در دراز مدت می تواند به بیماری یا از کار افتادگی ذهنی منجر شود. برخی از تیپهای شخصیتی خاص، زمینه بیشتری برای استرس دارند. این تیپهای شخصیتی عبارتند از:

تیپ مضطرب
این تیپ شخصیتی به اندازه کافی اعتماد به نفس ندارد و از توانایی ها و استعدادهای خود نامطمئن است. افراد مضطرب احساسات ناخوشایندشان را ابراز نمی کنند و اغلب نمی توانند به تقاضای نامعقول دیگران «نه» بگویند. این بی ارادگی و ترس از روی پای خود ایستادن ناشی از یک حس انجام وظیفه و یا برخاسته از این باور غلط است که برآورده نساختن خواسته های دیگران مساوی است با از دست دادن محبوبیت.

تیپ ایده آل گرا
ایده آل گراها دوست دارند همه چیز سر جایش باشد و همه کار در زمان خودش انجام شود. برای آنها نظم و روال کاری از اهمیت زیادی برخوردار است.

تیپ ماجراجو یا هیجان طلب
این تیپ شخصیتی به ریسک کردن و کارهای پرهیجان علاقه زیادی دارند و اغلب افراد ماجراجو شجاع و نترس هستند. آنها معمولاً در کارهایی مانند ورزش و تجارت موفق می شوند.

تیپ زیاده خواه
این افراد تمایل زیادی به انجام کار دارند و همیشه از انرژی زیادی برخوردار هستند. آنها برای رسیدگی به زندگی روزمره و اجتماعی معمولاً فرصت کافی ندارند. این گونه افراد بسیار خرده گیر و عیب جو هستند. این تیپ شخصیتی نسبت به سایر تیپهایی که نام برده شد بیشتر مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرند.

اکنون که با انواع تیپهای شخصیتی آشنا شدید لازم است که به مشکلات و مسائل هر کدام از این چهار نوع تیپ شخصیتی نیز اشاره های اجمالی داشته باشیم:
1- مشکلات استرس تیپ مضطرب:
این افراد به انجام کارهای سبک و آسان تمایل دارند و اگر به سراغ کارهای سنگین تر و پرمسوولیت تر بروند خیلی زود و با افزایش حجم کار، اعصابشان به هم می ریزد و ناراحتی خود را سر دیگران خالی می کنند.

2- مشکلات استرس تیپ ایده آل گرا:
ناتوانی افراد ایده آل گرا در امر سازگاری با تغییرات و عدم تمایل آنها برای ترک روال عادی کارها سبب می شود در مواقع احتمالی در جریان عادی کارها بشدت دچار استرس شوند.

3- مشکلات استرس تیپ ماجراجو یا هیجان طلب:
این افراد استرس ناشی از خطرات و کارهای هیجانی خود را به منزله یک استرس مفید می دانند و خیلی راحت با آن کنار می آیند. آنها به جای نگرانی، مدام در حال محاسبه احتمالات هستند.

4- مشکلات استرس تیپ زیاده خواه:
این افراد در تلاش برای به دست گرفتن کنترل همه چیز و همه کس در اطرافشان از لحاظ جسمی و روانی فشار زیادی به خود وارد می کنند. این افراد برای ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی، زخم معده و تصلب شرایین بسیار مستعدند.

اکنون در ادامه بحث به این مقوله خواهیم پرداخت که وقتی دچار فشار روانی یا استرس می شویم در جسم و روان ما چه اتفاقی روی می دهد...
الف - استرس گاهی با تظاهرات فیزیکی ظاهر می شود که علائم هشدار دهنده آن به این شرح است:
1- سردرد و میگرن 2- کمردرد 3- گردن درد 4- تنفس نامنظم 5- تپش قلب 6- کم آوردن نفس 7- دهان خشک 8- لرزش 9- عرق کردن 10- صدای بم و بلند 11- دست و پای سرد 12- خستگی زیاد و احساس کوفتگی 13- حساسیت بیش از حد به صدا 14- زخم معده 15- مشکلات جنسی 16- مشکلات خواب 17- اسهال 18- تهوع 19- سوء هاضمه 20- تکرار ادرار.
ب - استرس گاهی با تظاهرات ذهنی و احساسی ظاهر می شود که علائم هشدار دهنده آن به این شرح است:
1) تظاهرات ذهنی عبارتند از:
1- عدم تمرکز 2- توجه غیرعادی به جزییات 3- بی دقتی 4- فراموشی 5- ناتوانی در به خاطر آوردن حوادث اخیر 6- عدم توانایی در یادگیری اطلاعات جدید 7- از دست دادن حالت تعادل 8- گیج شدن و شلوغی ذهن 9- اشتباهات مکرر 10- عدم تصمیم گیری درست.
2) تظاهرات احساسی عبارتند از:
1- انزوا 2- از دست دادن حس شوخ طبعی 3- نگرانی بیش از حد 4- مضطرب بودن 5- پرخاشگری 6- بدبینی 7- افسردگی 8- احساس گناه 9- احساس در خطر بودن 10- نوسانات خلقی.
ج - استرس گاهی با تظاهرات رفتاری ظاهر می شود که علائم هشدار دهنده آن به این شرح است:
1- رانندگی خطرناک 2- بی اهمیتی به وضع ظاهری 3- چیزی نخوردن 4- پرخوری 5- استعمال دخانیات بیش از گذشته 6- رفتار وسواسی 7- افکار وسواسی 8- ناخن جویدن 9- کشیدن یا کندن مو 10- قطع رابطه با دیگران.

روشهای کاهش استرس
الف) محیط خود را تغییر دهید:
1- استرسهای بیرونی مانند سر و صدا و آلودگی را کاهش دهید 2- تا حد امکان عوامل تحریک کننده در محیط خانه را کاهش دهید 3- تا حد امکان عوامل تحریک کننده در محیط کار را کاهش دهید 4- خطراتی را که سلامت جسمی شما را تهدید می کنند، کاهش دهید.
ب) رفتارتان را تغییر دهید:
1- رژیم غذایی منظم در پیش بگیرید 2- به اندازه کافی بخوابید 3- ورزش مناسب داشته باشید 4- روشهای آرامبخشی یا مراقبه را بیاموزید 5- در صورت مصرف مواد مخدر، مصرف آنها را کاهش دهید 6- از هیپنوتیزم استفاده کنید 7- در محیط هایی که تعارض ایجاد می کنند کمتر وارد شوید.
ج) نگرشی جدید داشته باشید:
1- محدودیتهای خود و دیگران را بشناسید 2- از نظرات دیگران بیشتر اطلاع حاصل کنید 3- احساسات خود را بهتر بشناسید 4- درباره احساسات خود بیشتر سخن بگویید 5- به ادراکهای خود اطمینان بیشتری داشته باشید 6- نسبت به امکان ایجاد تغییرات درونی آگاهی بیشتری کسب کنید.